Estate Planning: na mij de zondvloed……?

Wij weten uit ervaring dat het testament en Estate Planning in bredere zin voor maar weinig mensen een onderwerp is waar men met veel plezier eens lekker voor gaat zitten. Er zijn leukere onderwerpen. De complexiteit en de moeilijk leesbare notariële teksten leiden begrijpelijkerwijs ook vaak tot de gedachte: “Het zal wel goed zijn.”. Dan kan het weer de la in.
Toch kan een goede Estate Planning u veel opleveren. En dat is meer dan alleen maar belasting besparen. Estate planning is daarom voor Family Capital Trust een belangrijk aandachtspunt in onze dienstverlening.

Family Capital Trust begeleidt u bij het proces, benoemt de voor u relevante aandachtspunten, houdt het overzicht en zal bij iedere stap de complexe materie, afwegingen en notariële teksten in gewoon Nederlands helder aan u uitleggen. Zo houdt u grip op het proces.

Aan de hand van onderstaande casus laten we een aantal onderwerpen de revue passeren.

Zaken op orde?

Jan, gehuwd onder huwelijkse voorwaarden met Ria en twee volwassen kinderen, heeft met de hulp van zijn echtgenote jarenlang tijd, passie en energie gestopt in hun onderneming. De onderneming laat nog steeds een goed rendement zien. De jongste zoon heeft mogelijk interesse om de onderneming in de toekomst over te nemen.  Naast de onderneming is er inmiddels een mooi vermogen van € 4.000.000. Dit is deels belegd in een beleggingsportefeuille en verder zit het vermogen in het woonhuis, een vakantiewoning en ook in een kleine collectie oldtimers die Jan samen met zijn oudste zoon graag restaureert. In hun ogen zijn hun zaken tip top geregeld. Dit werd anders toen de adviseur van Family Capital Trust tijdens een van de gesprekken begon over Estate Planning.

Het is zuur als nabestaanden worden geconfronteerd met een onnodig hoge belastingdruk over de erfenis. Ook kan het van belang zijn dat (onderdelen van) het vermogen bij de juiste personen terecht komt en daar ook blijft. Wie gaat de erfenis afwikkelen? Zijn uw erfgenamen voldoende capabel om het vermogen goed te beheren? Dit is zeker van belang als er sprake is van een onderneming. Kunt u de belasting eigenlijk wel betalen als veel van het vermogen in de onderneming ligt besloten?

Middels een goede Estate Planning kunnen dergelijke vraagstukken goed inzichtelijk worden gemaakt en geregeld. Helaas zien we in de praktijk nogal vaak dat een dergelijke planning geen of te weinig aandacht krijgt. Waar men zich druk maakt over alle aspecten van het vermogen bij leven, lijkt men soms onverschillig over de fiscale, maar zeker ook familiaire en emotionele consequenties bij de vererving ervan. Bij Jan en Ria is dat niet anders.

Belastingbesparing mogelijk…..

Er zijn tal van mogelijkheden om de belastingdruk sterk te beperken. Zonder uitputtend te willen zijn schets ik een aantal mogelijkheden.

Overwogen kan worden de huwelijkse voorwaarden op te heffen of te wijzigen met het oog op besparing van erfbelasting. Op deze wijze is het in beginsel mogelijk zonder schenkingsrecht vermogen te verschuiven naar de langstlevende. Zeker gezien het feit dat bij Jan veruit het meeste vermogen zit, lijkt hiermee de nodige winst te behalen.

Jan en Ria hebben het gevoel financieel onafhankelijk te zijn. Middels een rekenexercitie kan een goede indicatie worden gegeven welk vermogen nodig is om van te kunnen leven. Het vermogen dat als surplus kan worden aangemerkt kan reeds bij leven worden geschonken aan de (klein)kinderen. Hierbij kan ook gebruik worden gemaakt van diverse (jaarlijkse) vrijstellingen. Op deze wijze kan worden voorkomen dat bij overlijden een deel van uw vermogen vererft tegen maximaal 20% (kinderen) of 36% (kleinkinderen). Bij grote vermogens is dit dus de moeite waard, zeker als men tijdig begint.

De bedrijfsopvolgingsfaciliteit biedt de mogelijkheid een materiele onderneming zeer voordelig te schenken aan de beoogd bedrijfsopvolger(s). Zo is de eerste miljoen euro van de overgedragen onderneming vrijgesteld, daarboven is slechts 17% van de waarde belast tegen maximaal 20% (ofwel 3,4%). Een van de kinderen blijkt erg geïnteresseerd de familie onderneming voort te zetten. Een goede en tijdige planning van de bedrijfsopvolging kan dan ook veel fiscaal voordeel opleveren.

Ook middels de keuze voor een testament (‘de laatste wil’) kan belasting worden bespaard. Zo kan het gebruik van de (soms forse) vrijstellingen worden geoptimaliseerd. Jan en Ria hebben een testament, opgemaakt in 1995, direct na hun huwelijk. “Daar heeft de notaris toen goed over nagedacht” voegt Jan er aan toe. De wetgeving en de situatie van Jan en Ria zijn inmiddels natuurlijk enorm gewijzigd. Door aanpassing van het testament aan de actuele situatie, wensen en wetgeving is vrijwel altijd winst te behalen.

De schenk- en erfbelasting kennen een progressief tarief. Dit betekent dat hoe meer iemand erft, hoe hoger het percentage is dat hij aan erfbelasting betaald. Door de vermogensovergang te verdelen over een zo groot mogelijk aantal personen kan dit tarief worden gematigd. Te denken valt aan kinderen, maar ook de kleinkinderen.

Door ook de kleinkinderen in het verhaal te betrekken wordt niet alleen direct belasting bespaard, maar ook indirect. Dit heeft te maken met het feit dat de nalatenschap een of meer generaties overslaat, het zogenaamde ‘generation skipping’.

Bij de inrichting van een testament kan ook worden bewerkstelligd dat uiteindelijk de toekomstige erfenis van de langstlevende wordt ‘uitgehold’. Dit betekent dat bij het overlijden van de langstlevende een hoop belasting kan worden bespaard.

…ook andere voordelen

Fiscaal voordeel klinkt Jan en Ria als muziek in de oren. Fiscaal voordeel is interessant, maar –zo geeft hun adviseur van Family Capital Trust aan- zeker niet altijd zaligmakend. En bovendien is de fiscaliteit zeker niet het enige aandachtspunt bij een goede Estate Planning.

Zo is bijvoorbeeld de continuïteit in besluitvorming, zeker als u nog actief ondernemer of investeerder bent, een belangrijk en vaak onderschat onderwerp. Waar kunt en wilt u uw naasten en nabestaanden mee belasten in het geval u plotseling komt te overlijden? Dit speelt niet alleen bij overlijden, maar ook indien u bijvoorbeeld langere tijd in coma geraakt.

Schenken aan de kinderen in een vroeg stadium is wellicht fiscaal optimaal, maar het kan door Jan en Ria om andere redenen niet gewenst zijn. In geval van de onderneming kan ook de vraag worden gesteld of de kinderen wel capabel zijn de onderneming voort te zetten? Fiscaal voordelig of niet! En als je vervolgens de onderneming toch fiscaal voordelig schenkt aan het ene kind, hoe zorg je dan dat andere kind niet wordt benadeeld?

Daarnaast is het simpelweg prettig dat u met behulp van een solide Estate Planning zelf kunt bepalen hoe uw vermogen wordt verdeeld. En niet de wetgever. Zo heeft u voor een deel van uw nalatenschap wellicht een goed doel in gedachten of een niet-gezinslid. Ook kan het zo zijn dat u juist wilt voorkomen dat vermogen bij de schoonzoon komt waar u niet zo’n klik mee heeft.

Tevens kan het zinvol zijn iemand aan te stellen als bewindvoerder om het substantiële vermogen welke de kinderen en kleinkinderen ontvangen op deskundige wijze te laten beheren, zolang de kinderen nog een bepaalde leeftijd hebben.

Ook kan in een testament een of meer (deskundige) executeurs worden aangewezen, die gevraagd wordt de erfgenamen te vertegenwoordigen bij de afwikkeling van de nalatenschap. Dit met als doel een soepele afwikkeling en tevens minder kans op ergernis en ruzie tussen de erfgenamen.

Met een goede Estate Planning op maat kan dus belasting worden bespaard, maar zeker zo belangrijk is er voor te zorgen dat uw vermogen op de voor u gewenste wijze soepel naar de volgende generatie(s) overgaat.

Jan en Ria hebben in ieder geval met de ondersteuning van hun adviseur van Family Capital Trust nog ‘de nodige punten op de i te zetten’. Maar dan zijn zaken weer toekomst-proof en kunnen Jan en Ria weer ongestoord genieten van het ondernemen en hun vermogen!

Drs. Peter W.M. Seuren FFP RB
Partner Family Capital Trust