Een tweede huwelijk: liefde maakt blind, maar heb ook oog voor de consequenties

Het komt regelmatig voor dat mensen opnieuw in het huwelijksbootje stappen na een echtscheiding of overlijden van een partner. Als er sprake is van (stief)kinderen en vermogen is dat zeker een reden om goed te kijken naar de consequenties van een voorgenomen tweede huwelijk en de estate planning. Dit kan een hoop ellende en conflicten voorkomen.

We zetten enkele aandachtspunten uit onze praktijk op een rijtje.

• Het is van belang oog te hebben voor de nieuwe gezinsdynamiek. De huwelijkse partners kiezen voor elkaar, maar dat wil niet zeggen dat de (stief)kinderen dat ook doen. Dit kan leiden tot onderlinge spanningen en conflicten. Liefde maakt wellicht blind, maar het is wel zaak hier oog voor te hebben en mee te nemen in de besluitvorming. Een goede communicatie en vastlegging hierover is dan ook key. Bij een slechte relatie kan het zelfs de voorkeur verdienen de eigen kinderen niet op te zadelen met financiële betrekkingen met hun stiefouder. Dit alles kan later voorkomen dat er conflicten ontstaan bijvoorbeeld bij de afhandeling van een nalatenschap met pijnlijke en langdurige procedures tot gevolg.
• Laat ook de fiscaliteit bij deze besluitvorming niet overheersen. De meest fiscaal optimale keuze kan ook een grote bron van ellende (gaan) vormen. Zo kan een wettelijke verdeling fiscaal optimaal zijn, maar zorgt dat ervoor de kinderen langer op hun deel moeten wachten en er mogelijk minder overblijft dan ze hadden verwacht. Bij gespannen verhoudingen is dat wellicht niet de keuze die u wilt maken.
• Men zal -door wellicht eerdere ervaringen- als vermogende partner niet genegen zijn bij een tweede huwelijk een gemeenschap van goederen aan te gaan. Het is te adviseren een en ander goed vast te leggen in huwelijkse voorwaarden. Weet wel dat het huwelijk wel degelijk wettelijke verplichtingen kent. Zo is bij een echtscheiding partneralimentatie verschuldigd door de meest draagkrachtige. Dit kun je niet op voorhand uitsluiten in de huwelijkse voorwaarden. Ook kan een tweede huwelijk invloed hebben op de van de ex-partner te ontvangen kinderalimentatie, omdat door het huwelijk voor de stiefouder een onderhoudsplicht richting de stiefkinderen kan ontstaan. Daarnaast ontstaan er bij het sluiten van een huwelijk ook andere wettelijke (maar onvoorziene) verplichtingen, evenals bij scheiden en overlijden.
• Als het eerste huwelijk is geëindigd door overlijden dan kan het zijn dat er hierdoor een erfrechtelijke schuld is ontstaan van de langstlevende ouder aan de kinderen uit het eerste huwelijk. Deze schuld is gedefiscaliseerd, hoeft niet te worden geadministreerd en is vaak -omwille van de fiscaliteit- rentedragend. De nalatenschap van deze persoon pakt dan bij nader inzien beperkt of zelfs negatief uit. Dit betekent dat er in zo’n situatie in het tweede huwelijk weinig valt na te laten aan de nieuwe partner en eventueel de bijbehorende kinderen. Het is in dergelijke gevallen ook zaak niet te vergeten de nalatenschap niet zonder meer te aanvaarden.
• Hoe laat je de nieuwe partner goed verzorgd achter en wat deel je hem of haar toe? Deze verzorgingsgedachte van de nieuwe partner kan op gespannen voet staan met de positie van de eigen kinderen. Let op! De huwelijkse partner kent wettelijk afdwingbare rechten als deze onvoldoende krijgt toebedeeld.
• Als de wettelijke verdeling wordt gevolgd dan kan dit ervoor zorgen dat de kinderen bij overlijden van hun ouder een erfdeel krijgen in de vorm van een vordering op hun stiefouder. Deze is pas opeisbaar bij overlijden. Dit kan betekenen dat het kind lang op zijn deel moet wachten. Zeker als er tussen de huwelijkse partners een groot leeftijdsverschil was. Ook bestaat het risico dat de vordering uiteindelijk niets meer waard blijkt te zijn. Denk hierbij aan slechte beleggingen, consumptie, maar ook schenkingen aan de kinderen van de stiefouder. Dit is een bron van conflict. Het is dan ook een overweging om deze erfdelen opeisbaar te maken voor de kinderen en/of zekerheden te laten stellen door de stiefouder.

Een tweede huwelijk kan voor de partners een mooi vooruitzicht zijn. Houdt hierbij rekening met de gezinsdynamiek en de financiële en fiscale consequenties door het aangaan van een huwelijk. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Denk hierbij aan het overlijden en eventuele scheiding. Het is zaak dit goed inzichtelijk te (laten) maken en op basis hiervan gefundeerde besluiten te nemen. Goede communicatie met betrokkenen en vastlegging zijn hierbij belangrijk om later ongewenste verrassingen te voorkomen.

Family Capital Trust

Peter Seuren