Een testament met emotie

Er zijn volgens mij maar weinig documenten die zo veel emoties oproepen als het testament. Deze emoties komen meestal bovenop het verdriet om het verlies van de overledene en kan hele families verscheuren. In mijn werk als vermogensregisseur en financieel planner heb ik dit helaas een aantal keren vanaf de zijlijn moeten meemaken. En daarbij ook steeds gedacht, hoe komt dit nou en hoe kun je dit voorkomen? Dit met de wetenschap dat het ideale testament natuurlijk niet bestaat.

Juridische formuleringen

Tijdens het werk voor mijn cliënten beoordeel ik een testament uiteraard op de financiële en belastingtechnische consequenties. Dat is immers een belangrijk onderdeel van mijn werk. Het moet juridisch en financieel goed in elkaar zitten om te voorkomen dat de nalatenschap ‘geschaad’ wordt. Het valt me altijd weer op dat de inhoud zo juridisch geformuleerd is, dat vrijwel niemand het echt begrijpt. Het juridische taalgebruik is op zich logisch, want zaken mogen niet voor meerdere uitleg vatbaar zijn en het moet passen binnen de wet en rechterlijke uitspraken. Het gevolg is wel dat het altijd een zeer complex juridisch document is zonder enige gevoelswaarde. Het is ook tekenend, dat meestal een specialist ingeschakeld wordt voor de broodnodige toelichting op wat er nu eigenlijk in staat.

Onbegrijpelijke keuzes

Draagt dit bij aan het wegnemen van onnodige emoties of onenigheid? Niet naar mijn mening. Wat blijft zijn de keuzes die de overledene heeft gemaakt. Keuzes die niet altijd begrepen worden en vaak emotioneel geladen zijn voor de nabestaanden. Hoe kan Pietje nou nog zo veel krijgen en waarom krijgt Marietje alleen het kindsdeel? Hoezo moet de ex van mijn broer nog meedelen in de nalatenschap? Onbegrijpelijk dat de tweede vrouw van mijn vader nog vruchtgebruik heeft over onze ouderlijke woning! Het zijn dit soort emoties die kunnen leiden tot grote conflicten binnen een familie.

Emotionele handleiding

Vanuit deze ervaringen heb ik het idee ontwikkelt om bij het opstellen van het testament, of later, een persoonlijke verklaring bij het testament op te stellen. Het is mijn idee en ervaring dat het echt helpt als het testament wordt voorafgegaan door een verklaring van de overledene. Wat waren zijn of haar overwegingen bij het opstellen van het testament? Het is mijn ervaring dat het heel fijn  is voor de nabestaanden als zij in begrijpelijke en herkenbare bewoordingen op deze manier de boodschap en toelichting bij het testament horen. Het testament kan gaan leven. Wat waren de uitgangspunten of de emoties die mee hebben gespeeld? En als er, zoals helaas ook voor komt, meningsverschillen zijn of ontstaan tussen de nabestaanden, vergroot een verklaring bij het testament naar mijn mening de kans dat er begrip ontstaat of op zijn minst acceptatie. Het is mijn ervaring dat op deze manier de erfgenamen goed verder kunnen, het verlies beter kunnen verwerken en minder met vragen blijven zitten.

Ik begeleid en assisteer relaties bij het opstellen van de verklaring. Alleen er over praten heeft al veel waarde. Het opstellen van de verklaring blijkt in de praktijk ook vaak een kapstok en aanleiding om met de kinderen en andere naasten in gesprek te gaan. Een verklaring kan immers nooit een goed gesprek vervangen. Het kan elkaar wel versterken. Uiteindelijk gaat het in de basis om de wil van de overledene die gerespecteerd en uitgevoerd moet worden. Met een goede vastlegging van het gevoel, de intenties en de wensen van de overledene spreekt de mens en is de kans groter dat de laatste wil ook goed gehoord wordt en niet verdwijnt in koude juridische tekst.

Download hier het artikel in PDF.

 

Geschreven door

Privé: Betsy Oomen-van Meijl

Partner