Nut en noodzaak van juridische regelingen voor de DGA: durft u erover na te denken?

In een eerder artikel van Family Capital Trust d.d. 27 juni 2019 werden reeds enkele financiële en fiscale aandachtspunten geschetst voor de Directeur Groot Aandeelhouder (DGA) ten aanzien van de persoonlijke situatie en de continuïteit van de betrokken onderneming.

Hoe zit het met de juridische regelingen die nodig zijn om de persoonlijke wensen en de continuïteit van de onderneming te waarborgen?

DURFT U EROVER NA TE DENKEN?

De statistieken die Peter Seuren schetst liegen er niet om. Onze notariële praktijk geeft een vergelijkbaar beeld.

Ook een DGA schuift het nadenken over, maar zeker ook het doorpakken naar advies en vastleggen van noodzakelijke regelingen doorgaans voor zich uit. Helaas blijkt in praktijk dat dit te lang is uitgesteld met alle mogelijke gevolgen van dien voor de privé-situatie als voor de continuïteit van het bedrijf.
Juridisch zijn er namelijk ook voor de DGA veel misverstanden waarvoor wel en waarvoor ook vooral niet reeds wettelijke regelingen zijn die een voorziening geven in bepaalde situaties.

Waar moet u nu dan aan denken als DGA? Uiteraard is dit per situatie afhankelijk. Er is ook niet één standaardregeling die voor iedere DGA voor zowel privé als zakelijk passend is. Het is afhankelijk van de feiten als ook van ieders wensen.
Naast juridische regelingen is er fiscaal het nodige mogelijk wat het maken van bijvoorbeeld een testament ook om die reden interessant kan maken.

Heeft u in het verleden al bepaalde regelingen getroffen dan bent u helaas nog niet klaar. Het regelmatig opnieuw bekijken en eventueel updaten van uw regelingen is relevant. Uw situatie maar ook uw wensen veranderen immers doorgaans in de loop van de jaren hetgeen mogelijk ook impact kan hebben op de uitkomst van de regeling die u eerder in een andere situatie heeft getroffen. Minimaal iedere vijf jaar, dan wel bij grote wijzigingen, is het opnieuw bekijken van de regelingen te adviseren.

Een algemene indruk op hoofdlijnen ten aanzien van de mogelijk voor de DGA relevante onderwerpen:

Zakelijke samenwerking

• In samenwerkingen met mede-ondernemers hebben calamiteiten ook het nodige effect op de samenwerking en derhalve de continuïteit van de onderneming.
  Wat als bijvoorbeeld een van de ondernemers ziek wordt? Hoe ga je om met (tijdelijke of langdurige) opvang van de zieke ondernemer? Hoe ga je om met het voortzetten van het bedrijf als het ziek zijn toch langer gaat duren en/of betrokkenheid van de betreffende zieke ondernemer op lange termijn niet meer mogelijk is? Alleen een verzekering afsluiten voor dergelijke situaties volstaat niet. Dat zou alleen een regeling geven die financieel kan bijdragen aan oplossingen maar hoe je de oplossing vormgeeft dien je ook vast te leggen.
  Slechts een enkel voorbeeld van een regeling die vaak onderbelicht blijft en waar men bij navraag eigenlijk ook niet precies elkaars verwachtingen in dergelijke situaties kent. Het is juist van belang deze regelingen te treffen als je met elkaar op goede voet staat en vooral voordat zich een calamiteit voordoet. Je staat er dan beiden nog objectief en vaak met een open vizier naar je mede-ondernemer in. Uit de praktijk blijkt dat na een calamiteit de belangen en gedachten toch anders kunnen liggen dan daarvoor.
  Dergelijke regelingen kunnen in aandeelhoudersovereenkomsten of vennootschapscontracten worden vastgelegd.

Huwelijksvoorwaarden

• Huwelijksvoorwaarden werden in het verleden om meerdere redenen gemaakt, door ondernemers vaak met oog op afscherming van zakelijke risico’s. Maar regelmatig is/was het ook de bedoeling dat het bedrijf bij echtscheiding niet (deels) naar een alsdan ex-partner zou gaan. Vele in het verleden opgemaakte huwelijksvoorwaarden hebben vanwege hoe men er in de uitvoering mee om is gegaan en daaropvolgende wetswijzigingen niet meer de destijds gewenste uitkomst.
  Weet u nog wat u wellicht vele jaren geleden bij aanvang van het huwelijk geregeld heeft en of dit nog past bij uw huidige situatie en wensen?
  Het nieuwe huwelijksvermogensrecht per 1 januari 2018 geeft ook zeker geen passende regeling voor gehuwden en zeker niet voor ondernemers. Bovendien is er nog veel onduidelijkheid over hoe een en ander in toekomst gaat uitpakken.

Levenstestament

• Wie gaat je belangen voor je behartigen als je da t zelf niet meer kunt, als je wilsonbekwaam bent?
  Een door ons veel gehoord misverstand is “dat kan mijn ech tgeno(o)t(e) doen, want wij zijn al 20 jaar getrouwd”.
  Dit is echter juridisch niet juist. De wet voorziet er niet in dat je partner of je nu wel of niet getrouwd bent, hoe lang dit is, o f dit in gemeenschap van goederen is of op huwelijksvoorwaarden zomaar je belangen mag gaan behartigen.
  Een eenvoudig voorbeeld schets het belang: de ech telijke woning dient verkocht te worden vanwege een zorgvraag van een van de partners. De betreffende partner die wilsonbekwaam is kan niet meewerken aan de verkoop. De woning kan dan dus niet verkocht worden zonder gerechtelijke inmenging. De rechter dient dan niet alleen iemand aan te wijzen om de belangen te behartigen, maar gaat ook een mening hebben over de koopprijs.
  Wilt u de vrijheid behouden om zelf iemand aan te wijzen en die persoon de ruimte te geven om namens u beslissingen te nemen in uw belang? Dan dient u een levenstestament te maken.

Testament

• Wat zijn de gevolgen voor uw privé-situatie en voor uw bedrijf als u komt te overlijden? De wet geeft slechts een basisregeling voor gehuwden. Als u samenwonend bent, is er zelfs geen basisregeling en bent u niet automatisch elkaars erfgenamen.
  De wet geeft bijvoorbeeld geen regeling wie alles gaat regelen na uw overlijden. Wat dan als de erfgenamen het niet eens zijn of er minderjarige kinderen zijn betrokken? Wat als er in uw onderneming direct na uw overlijden al zaken spelen die actie vragen? Hoeveel erfbelasting moet er worden voldaan en wat als de middelen om de belasting te betalen in uw woning of uw bedrijf (vast) zitten?
  Wat als uw kinderen van u erven en later in een echtscheiding verwikkeld raken, gaat uw erfenis dan vervolgens naar uw ex-partner?
  Enkele vragen waarvoor het antwoord in een testament opgenomen dient te worden. Testamenten zijn enerzijds regelingen om duidelijkheid aan uw nabestaanden te geven maar geven tegenwoordig ook de nodige mogelijkheden om fiscaal slim om t e gaan met uw nalatenschap en/of de nodige flexibiliteit in de afwikkeling in te bouwen.

Al met al wellicht niet de onderwerpen waar u graag over nadenkt, maar wel noodzakelijk voor u en uw onderneming. U heeft uw huis toch ook verzekerd tegen allerlei onheil, uiteraard niet met het doel dat er daadwerkelijk iets gaat gebeuren, maar wel voor het geval dat….

Laat u tijdig goed voorlichten over uw specifieke situatie. Zo kunt u een afgewogen beslissing maken of bepaalde regelingen voor u wel of niet noodzakelijk zijn, en kunt u het goed voor uzelf, uw onderneming, uw familie en uw nabestaanden regelen.

Al met al genoeg stof om over na te denken. Durft u?

Heidi Renders
H2H notaris, Eindhoven

Lees het artikel in PDF